Streszczenie wykładu na temat hipoterapii dla osób niepełnosprawnych.
Hipoterapia jest to niekonwencjonalna metoda rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych z różnego rodzaju dysfunkcjami narządu ruchu, z upośledzeniem umysłowym, dysfunkcjami narządów zmysłów, itp. W terapii tej wykorzystywany jest koń jako przyrząd rehabilitacyjny.
Hipoterapię dzielimy na trzy rodzaje:
- Hipoterapię właściwą – przekazywanie bodźców ruchowych przez konia na pacjenta jadącego na nim w prawidłowym dosiadzie jako cel główny plus ćwiczenia równoważne i oko-ruchowe dla osób, które w stopniu dobrym opanowały dosiad i równowagę podczas jazdy na „oklep” (bez siodła)
- Terapię z koniem – jest to metoda, którą wykorzystuje się dla osób mających lęki przed kontaktem z innymi osobami, zwierzętami, itp., lub dla osób, które mają przeciwwskazania do uczestnictwa w typowych zajęciach hipoterapii.
- Jazda terapeutyczna – zarezerwowana dla tych niepełnosprawnych, którzy nie są w stanie wziąć udziału w normalnych jazdach konnych, a którzy są w lepszym stanie fizycznym i psychicznym, niż ten, który kwalifikuje do zajęć hipoterapii właściwej.
Koń jako jedyne zwierzę i „przyrząd terapeutyczny” jest w stanie przekazać pacjentowi siedzącemu na nim wzorzec prawidłowego chodu. Spowodowane jest to tym, że ruch konia powoduje poruszanie się głównie dolnej części ciała osoby na nim siedzącej w takim schemacie jaki ma normalny człowiek podczas chodu. Jest to między innymi: taki sam kąt przodopochylenia miednicy, odwiedzenie kończyny dolnej oraz rotacja jej w takim samym stopniu. Do tego schematu dochodzi naprzemienna praca nóg i obręczy barkowej. Należy tu dodać, że podczas jednej sesji terapeutycznej (0,5 godz) dochodzi do przekazania prze zwierzę na pacjenta około 3000 impulsów prawidłowego wzorca chodu. Następnym atutem hipoterapii jest ciągłe wytrącanie pacjenta z równowagi, co po pewnym okresie powoduje jej dużą poprawę. Koń podczas hipoterapii działa na pacjenta również jako masażysta. Podczas jazdy „na oklep” ruchy grzbietu konia masują dolną część ciała pacjenta co powoduje reakcję dwojaką: rozluźnienie mięśni przykurczonych u spastyków i obniżenie tonusu mięśniowego oraz wzmocnienie mięśni osłabionych u osób z obniżonym tonusem mięśniowym. Dodatkowo masaż ten wzmacniany jest przez wyższą temperaturę ciała konia co powoduje rozgrzanie dolnej części ciała pacjenta. Hipoterapia jest bardzo skuteczna również w dysfunkcjach narządów zmysłu takich jak: ślepota lub niedowidzenie – wyrabia zmysł poruszania się w przestrzeni, wyostrza narząd s?uchu i zmysł równowagi, wyczucie własnego ciała, oraz niedosłuch, głuchota – wyostrza wzrok, równowagę czucie przestrzenne. Poprzez hipoterapie likwidowane są wszelkiego rodzaju zahamowania w kontaktach z innymi, fobie, lęki, itp.
Hipoterapia nie jest przypadkową formą terapii, którą można stosować wszędzie, na wszystkich koniach i u wszystkich niepełnosprawnych. Konie do hipoterapii są bardzo szczegółowo kwalifikowane i specjalnie szkolone. Muszą one mieć odpowiednią budowę (proporcjonalność, układ grzbietu, kąt odchylenia łopatek, miarowość chodu, wysokość, tęgość), oprócz tego charakter konia musi odpowiadać charakterowi jego pracy (spokojny, zrównoważony, niebojaźliwy, cierpliwy, łagodny, niewrażliwy na nietypowe dźwięki).
Większość schorzeń narządu ruchu i dysfunkcji mózgu kwalifikowana jest do terapii poprzez konia, jednak tak jak w każdej terapii występują przeciwwskazania względne i bezwzględne. Z tego powodu przed rozpoczęciem hipoterapii osoba niepełnosprawna musi poddać się badaniu przez lekarza (najlepiej lekarza kwalifikatora do hipoterapii), którego zadaniem jest zakwalifikowanie bądź nie tejże osoby na zajęcia. Zadaniem lekarza jest również podanie wskazówek co do długości i częstotliwości prowadzonych zajęć oraz ewentualnych ograniczeń. Najbardziej optymalne ze względu na osiągnięcie jak najlepszych efektów terapii jest korzystanie z hipoterapii trzy razy w tygodniu przez pół godziny. Hipoterapia jest dziedziną, która wciąż się kształtuje, z tego też względu występują różnice w jej prowadzeniu przez różne kraje, a nawet ośrodki w Polsce.